Plantatorzy

Jesienne nawożenie gleby fosforem i potasem pod buraki cukrowe

Okres po żniwach do końca jesieni, to czas uzupełniania  składników pokarmowych w glebie w  formie nawozów mineralnych i organicznych.

Przy ustalaniu dawek nawozów mineralnych należy uwzględniać:
• przewidywany plon,
• zawartość przyswajalnych dla rośliny składników pokarmowych w glebie,
• ilość składników pozostających w resztkach pożniwnych (słoma),
• nawożenie organiczne.

Rolnicy uprawiający buraki cukrowe uzyskują coraz wyższe plony. Dlatego w chwili obecnej, do wszystkich kalkulacji i wyliczeń zakładany plon na poziomie 600 dt/ha jest plonem normalnym. Nawozem zawierającym wszystkie niezbędne do życia roślin mikro-  i makroskładniki jest obornik, uznawany za najlepszy  nawóz organiczny stosowany w rolnictwie. W dawce ok. 35 t/ha obornika o średniej zawartości nawozowej wprowadza się do gleby między innymi: 105 kg  fosforu i 245 kg potasu (Gutmański). W pierwszym roku burak pobierze 20 % fosforu i 45 % potasu.

Stosowany obornik powoduje w glebie:
• poprawę właściwości sorpcyjnych, buforowych i strukturalnych,
• poprawę warunków wodno-powietrznych,
• łagodzenie ujemnych skutków intensywnego rolnictwa (nadmierne zagęszczenie gleby, jednostronne nawożenie mineralne, itp.),
• możliwość wprowadzenia uproszczonej uprawy roli.

Obornik stosujemy tylko jesienią, po zbiorze zbóż i przyorujemy orką „odwrotką” lub orką zimową.
W gospodarstwach nie prowadzących chowu zwierząt, obornik zastępuje rozdrobniona, rozrzucona i przyorana słoma. W ten sposób w niewielkim stopniu uzupełniana jest materia organiczna. Pamiętajmy, że głównym źródłem zasilania gleby w próchnicę jest obornik. Aby przyorana słoma „stała” się nawozem organicznym, należy spełnić kilka warunków.  Najważniejszy to regulacja stosunku węgla i azotu (C:N), który w słomie wynosi 40-80:1, dla porównania w oborniku 30:1 (Szczepaniak). Słoma jest dobrym źródłem węgla dla rozwoju mikroorganizmów glebowych, które unieruchamiają azot, co czyni go niedostępnym dla rośliny. W celu poprawy stosunku C:N, należy dodać do każdej przyoranej tony słomy ok. 7-10 kg azotu. Azot stosujemy bezpośrednio na słomę, tuż przed przyoraniem, dla uniknięcia strat azotu. Przy średnim plonie pszenicy  7 t/ha i współczynniku ziarna do słomy 0,7, przyorujemy  ok. 5 ton słomy i 35-50 kg czystego azotu. W dawce 5 t/ha  słomy wprowadza się do gleby 5-10 kg fosforu i 50-60 kg potasu (Grzebisz). 

Dla wytworzenia 10 ton korzeni i odpowiedniej masy liści burak cukrowy  potrzebuje poza innymi składnikami: 18 kg fosforu i 60 kg potasu (Grzebisz).  Znając potrzeby pokarmowe buraka,  zakładany plon, zasobność gleby w przyswajalne składniki, ilość wniesionych składników z obornikiem czy słomą, możemy ustalić dawki fosforu i potasu na hektar. Burak cukrowy jest rośliną o bardzo dużych wymaganiach pokarmowych a jednocześnie bardzo wrażliwą  na zasolenie gleby wiosną czyli źle reaguje na wysokie dawki nawozów mineralnych,  stosowanych przed siewem (złe wschody, niższa obsada, obniżona wartość przerobowa korzeni). Prawidłowe stosowanie fosforu i potasu polega na równomiernym rozsypaniu ich na powierzchni pola jesienią i dokładnym wymieszaniu z warstwą orną gleby na głębokość ok. 20 cm. Nie należy  obawiać  się wymycia składników w głąb profilu gleby, ponieważ długi system korzeniowy buraka, pobierze je również z głębszych warstw. Poza tym, fosfor nie jest składnikiem łatwo wymywanym. Fosforu nie należy stosować w nadmiarze, ponieważ zostanie unieruchomiony przez połączenie z wapnem na glebach zasadowych lub glinem i żelazem na glebach kwaśnych.  Jesienne stosowanie nawożenia P i K pozwala ograniczyć ilość zabiegów wiosną, co z kolei zatrzymuje większą ilości, bardzo potrzebnej podczas wschodów wody w glebie. Dlatego zdecydowanie zalecany jest jesienny termin stosowania nawozów fosforowo-potasowych.
Jesień to okres siewu poplonów ścierniskowych np. gorczycy. Gorczyca poza  allelopatycznym,  dodatnim oddziaływaniem na chwasty jest również źródłem materii organicznej (zielony nawóz), poprawia strukturę gleby, niszczy tzw. podeszwę płużną, zapobiega erozji  wodnej i powietrznej oraz wykazuje właściwości  mątwikobójcze.